Czym kieruje się świeżo upieczony absolwent studiów prawniczych, wybierając specjalizację prawną? Z pewnością nie jest to własne doświadczenie, bo na to za wcześnie. Decyzja zapada na podstawie plotek, opinii i obserwacji, jednak biorąc pod uwagę, iż jest to wybór często na całe życie, odpowiedzialność jest ogromna. A co, jeśli obrana ścieżka kariery okaże się nietrafna? Czy można ją zmienić? Jest jeszcze pytanie, jak tego dokonać? Wszystkich prawników zainteresowanych modyfikacją swojego zawodowego życia zapraszamy do wspólnych rozważań.
Na czym polega zmiana specjalizacji przez prawnika?
Zacznijmy od tego, czym są specjalizacje prawnicze i z czego wynika potrzeba ich funkcjonowania?
Magister prawa z pewnością zna procesy legislacji, przepisy oraz zasady ich stosowania jednak w sprawach dotykających szczegółów życia społecznego, administracyjnego lub gospodarczego ta wiedza może nie wystarczyć.
Dobrym przykładem przeciwieństw w dążeniu do tego samego celu, jakim jest obiektywna prawda, są profesje prokuratora (działającego w sektorze prawa publicznego) i adwokata (sektor prawa prywatnego). Mimo że obie strony działają na rzecz tej samej wartości, zdają się dostrzegać zupełnie przeciwstawne fakty. Swoją skuteczność każda ze specjalizacji zawdzięcza właśnie doświadczeniu w określonym kierunku prawnym. Dodajmy, iż owo doświadczenie nabywa się w trakcie okresów aplikacji różnych dla każdej specjalizacji.
Czas trwania aplikacji:
- Aplikacja adwokacka trwa 3 lata;
- Aplikacja radcowska trwa 3 lata;
- Aplikacja sędziowska trwa 3 lata;
- Aplikacja prokuratorska trwa 3 lata;
- Aplikacja notarialna trwa 2,5 roku;
- Aplikacja komornicza trwa 2 lata;
- Aplikacja kuratorska trwa 1 rok;
- Aplikacja legislacyjna trwa 10 miesięcy.
W ten sposób dochodzimy do meritum. Mianowicie, po latach praktyki może się okazać, że zmiana specjalizacji jest niezbędna. Powody mogą być różne, zmiana priorytetów, zainteresowań, czasami przeniesienie do innej kancelarii, a nawet miasta.
W artykule chodzi o to, by wykazać, że zmiana specjalizacji prawniczej jest możliwa, a nawet wskazana w niektórych wypadkach. Najważniejsze, by prawnik wykonywał swoje zadania zgodnie z własnymi przekonaniami, najlepszą wiedzą i kierując się dobrem klienta. Nie da się tego osiągnąć, działając wbrew sobie.
Powstaje pytanie, jak tego dokonać? Nie ma co ukrywać, będzie się to wiązało z pewnym wysiłkiem, i nad tym zastanowimy się w kolejnym rozdziale.
Jak zmienić specjalizację prawną?
Abstrahując od motywacji, przyjrzyjmy się konkretnym działaniom, jakie należy podjąć w kierunku zmiany specjalizacji. Ich rodzaj i kolejność będą się oczywiście różnić w zależności od przypadku, jednak sens działań pozostaje niezmienny, czyli zmiana specjalizacji prawniczej poprzez nabycie stosownej wiedzy niezbędnej do pełnienia funkcji społecznej, jaką w przyszłości zamierza się pełnić. Mówimy o funkcjach w obszarze sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa, jego stanowieniem lub ochrony interesów prawnych klientów kancelarii prawnych.
Niejakim pocieszeniem może być fakt, że wcześniej nabyta wiedza i doświadczenie z pewnością pomogą prawnikowi w otwarciu się na nowe wyzwania.
Dla uproszczenia podzielmy ten proces na konkretne kroki.
Krok pierwszy, wiedza
Trzeba się ponownie przedzierzgnąć w mola książkowego. Dodatkowo wypada zapoznać się z orzeczeniami oraz opiniami prawnymi dotyczącymi nowej specjalizacji. Tak czy inaczej, należy powrócić do dawnych przyzwyczajeń z okresu studiów prawniczych. Mówimy oczywiście o tych nawykach, które przyniosą oczekiwane efekty.
Krok drugi, mentor
Znalezienie odpowiedniej osoby spełniającej warunki promotora będzie podstawą dalszych działań. Przeprowadzi ona prawnika przez meandry pracy w danej dziedzinie poprzez dzielenie się swoim doświadczeniem zarówno w podejściu do konkretnych zagadnień, jak i procedur sądowych. Wiedza mentora jest bezcenna, ponieważ nie znajdzie się jej w żadnych specjalistycznych publikacjach.
Krok trzeci, organizacja pracy
Nowa specjalizacja prawnicza może nieść ze sobą także potrzebę zmiany organizacji pracy. Warto zatem poświęcić nieco czasu na obserwację nowych współpracowników i obyczajów panujących w kancelarii. Może się przecież okazać, iż struktura organizacyjna opiera się na nowoczesnych narzędziach informatycznych, pośród których na tradycyjne kalendarze i notesy po prostu nie ma miejsca.
Oprogramowanie dla kancelarii prawnych wspierające systemy zarządzania staje się coraz popularniejsze, zatem poznanie jego pełnych możliwości będzie niezbędne w procesie budowania kariery prawniczej w danym środowisku.
Krok czwarty, nowa sieć współpracowników
Wejście do nieznanego kręgu znacznie ułatwi nawiązanie nowych znajomości. W żadnym wypadku nie należy unikać spotkań ze współpracownikami, wymawiając się obowiązkami domowymi i brakiem czasu, wręcz przeciwnie. Podobnie jak w przypadku mentora i tutaj należy czerpać wiedzę o wszystkim, co dotyczy życia kancelarii. W przypadku prawnika stawiającego swoje pierwsze kroki w danej dziedzinie poprawne więzi towarzyskie z kolegami znacząco ułatwią wymianę poglądów, konsultacje, czy nawet zdobycie porady.
Dobrze też jest bycie otwartym na życzliwość ekspertów współpracujących z kancelarią prawną, a w niektórych przypadkach nie zaszkodzą też odpowiednie relacje z klientami. Pamiętajmy, że w zawodzie prawnika kluczowymi w pewnych sytuacjach są rekomendacje osób należących do establishmentu w środowisku, w którym przyjdzie pracować.
Kiedy warto zdecydować się na zmianę specjalizacji prawnej?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na tak postawione pytanie, ponieważ chęć zmiany zawsze wynika z osobistych pobudek, i ciężko jest generalizować.
Wymieńmy najpopularniejsze:
- Wypalenie zawodowe w danej dziedzinie;
- Zmiana zapotrzebowania na danym rynku prawniczym;
- Znudzenie;
- Zmiana podejścia do zawodu;
- Podniesienie stopy życiowej;
- Propozycja awansu;
- Chęć uniezależnienia się;
- Długofalowe perspektywy dla danej specjalizacji;
- Wybór własnej wizji kariery.
Jak widać, motywacji jest bez liku, a i to z pewnością zaledwie namiastka powodów, dla których warto zmienić obszar działania.
Specjalizacja w branży prawnej – czy warto wybrać swoją specjalizację? Tak, jeśli zachodzi, chociaż jedna przesłanka spośród wyżej wymienionych.
Wypalenie zawodowe często wiąże się z poczuciem znudzenia. Prawnik traci zapał do pracy, jego poczynania stają się rutynowe, a każda czynność wywołuje zmęczenie oraz coraz niższe poczucie wartości własnej osoby. Często przenosi się to na życie prywatne, niestety ze złym skutkiem.
Zmiana zapotrzebowania na danym rynku prawniczym może być konsekwencją np. utraty segmentu klientów na danym obszarze. Np. wzrost wskaźnika bezpieczeństwa może skutkować obniżeniem popytu na usługi prawne w obszarze prawa karnego.
Podniesienie stopy życiowej i propozycja awansu nie wymaga chyba wyjaśnienia. Obie sytuacje zwykle są ze sobą połączone. Nowa, korzystniejsza oferta pracy może wiązać się z koniecznością zmiany specjalizacji.
Chęć uniezależnienia się jest także wyrazem własnej wizji kariery. Szczególnie osoby ambitne i niezależne widzą się w roli zarządzających własnym przedsiębiorstwem.
I wreszcie długofalowe perspektywy dla danej specjalizacji, co oznacza prognozę zapotrzebowania na konkretnych prawników w określonych dziedzinach. Może się przecież okazać, iż działanie w sferze prawa własnościowego daje dłuższe perspektywy aniżeli prawo spółdzielcze, biorąc pod uwagę systematyczny zanik spółdzielni jako takich.
Jak wybrać nową specjalizację?
Opisaliśmy już sposób zmiany specjalizacji oraz poszczególne motywacje takiego kroku. Osoba uważna z pewnością zauważyła, że poniekąd jest tam także wyjaśnienie, na czym powinien się opierać poprawny dobór specjalizacji prawniczej.
Do wartości pragmatycznych można jeszcze dodać specyfikę cech charakteru. Konkretnie chodzi o cechy osobowościowe predysponujące prawnika do podejmowania takich, a nie innych działań w sferze zawodowej.
Z pewnością innym temperamentem powinien dysponować prokurator, innym komorni a jeszcze innym notariusz. Istotne jest, by wykonując swoje obowiązki, prawnik czuł, że jest odpowiednią osobą na właściwym stanowisku.
I tu nasza opowieść zatacza krąg, ponieważ o wyborze specjalizacji po raz pierwszy decyduje młody student, który tak naprawdę niewiele wie o tym, co go czeka w przyszłości.
Na szczęście dla niego i wielu mu podobnych droga do zmiany specjalizacji prawnej zawsze stoi otworem.
