Praca w niektórych branżach wiąże się z obowiązkiem uzyskania konkretnego dyplomu uczelni, a także dodatkowych kwalifikacji. Z sytuacją taką spotykamy się w przypadku zawodów prawniczych, które obywatele RP spełniający odpowiednie kryteria mogą wykonywać na terytorium Polski. Czy polski prawnik może jednak pracować w zawodzie poza granicami naszego kraju? W poniższym materiale wyjaśniamy najważniejsze kwestie związane z tym tematem. Zachęcamy do lektury!
Wiele osób od najmłodszych lat marzy o wykonywaniu zawodu prawnika. Każdego roku państwowe uczelnie wypuszczają na rynek pracy tysiące absolwentów prawa, którzy muszą odnaleźć się w trudnej, ale jednocześnie ekscytującej rzeczywistości. W jaki sposób można pracować jako prawnik i czy polski dyplom umożliwia funkcjonowanie w tym zawodzie w innych państwach?
Jak zostać prawnikiem?
Zanim dokładnie zgłębimy te kwestie warto zastanowić się, z czego wynika niesłabnące zainteresowanie branżą prawniczą oraz przede wszystkim, jak zostać prawnikiem. Z całą pewnością jednym z kluczowych aspektów jest elitarność, prestiż i wysokie zaufanie społeczne wobec tego zawodu. Ponadto, prawnik ma wiele możliwości jeśli chodzi o przyszłe zatrudnienie, w tym przede wszystkim wybór jednego z zawodów prawniczych, czyli między innymi adwokata, radcy prawnego, notariusza, prokuratora czy sędziego. Absolwent prawa ma także spore szanse otrzymania lepszego stanowiska pracy w prywatnej firmie, ale również w instytucjach publicznych, które poszukują dobrze wykształconych pracowników. Prawnikiem w potocznym rozumieniu nazywamy już osoby, które ukończyły studia prawnicze oraz uzyskały tytuł magistra prawa. Zakończenie formalnej edukacji nie upoważnia ich jednak do wykonywania zawodu prawniczego, ponieważ do tego potrzebne jest odbycie wieloletniej aplikacji oraz uzyskanie pozytywnego wyniku państwowego egzaminu zawodowego.
Polski prawnik za granicą – zawód regulowany
Praca prawnika za granicą jest związana z szeregiem formalności do spełnienia, a wiele z nich jest realizowanych na bieżąco w ramach potrzeb. Profesja ta należy bowiem do tak zwanych zawodów regulowanych, czyli takich, które można wykonywać wyłącznie jeśli posiada się konkretne wykształcenie, tytuł, czy jest się zarejestrowanym w konkretnej organizacji zawodowej. Zgodnie z definicją ustawową, zawód regulowany to zespół czynności zawodowych, których wykonywanie jest uzależnione od spełnienia wymogów określonych w przepisach danego państwa członkowskiego dotyczących dostępu do wykonywania danego zawodu. Każde państwo członkowskie UE decyduje o uregulowaniu dostępu do zawodów. W praktyce oznacza to, że dokładnie taki sam zawód może być przez jedno państwo regulowany, a przez inne nieuregulowany.
Czy absolwenci prawa z Polski mogą pracować za granicą?
Niektóre osoby marzą o karierze zagranicznej i realizowaniu swoich zawodowych planów na obczyźnie. Nie ma w tym nic dziwnego, już w trakcie studiów można bowiem skorzystać z możliwości jakie daje choćby program Erasmus. O ile przedstawiciele zawodów prawniczych nie powinni mieć problemu z uzyskaniem pracy na terenie naszego kraju, o tyle sprawa wygląda nieco inaczej w przypadku poszukiwania zatrudnienia poza Polską. Jak się bowiem okazuje, dyplom polskiej uczelni nie jest uznawany we wszystkich państwach. Praca dla prawnika za granicą została unormowana w wielu międzynarodowych aktach prawnych. Zawody prawnicze należą do bardzo wąskiej grupy profesji regulowanych, które zaliczamy do podkategorii zwanej zawodami sektorowymi. Różnica polega na uregulowaniach prawnych, i to zarówno polskich, jak i międzynarodowych. Oznacza to, że osoba chcąca wykonywać dany zawód w innym kraju, musi uzyskać zaświadczenie o kwalifikacjach zawodowych. Poza tym, należy mieć świadomość, że użycie polskiego dyplomu za granicą jest możliwe dopiero po wyrażeniu na to zgody odpowiednich organów podległych Ministrowi Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Uznawanie kwalifikacji zawodowych prawników w Polsce i Europie
Kwalifikacjom prawników poświęcono kilka unijnych dyrektyw, w tym 2005/36/WE, 77/249/EWG oraz 98/5/WE, w których opisano między innymi szczegółowe sposoby świadczenia usług transgranicznych i nie tylko, zarówno w kontekście pracy tymczasowej oraz po osiedleniu się na stałe w danym kraju. Osoba, która nabyła wykształcenie prawnicze w Polsce, ale chce pracować na przykład w innym kraju UE, musi wystąpić do odpowiedniego organu o uznanie swoich kwalifikacji. W większości sytuacji wiąże się to z koniecznością sprawdzenia odpowiedniego poziomu wiedzy czy uprawnień, które pozwalają na wykonywanie zawodu w tym konkretnym państwie. Jeśli organ uzna, że między poziomem kwalifikacji czy wykształcenia w państwie, w którym osoba je nabyła, a kraju, w którym zamierza pracować, występuje spora rozbieżność, może zastosować środki wyrównawcze. Mowa tutaj na przykład o zatrudnieniu prawnika na staż adaptacyjny czy też uzyskaniu przez niego dodatkowych kwalifikacji, w tym między innymi studiów podyplomowych na zagranicznej uczelni. Ostateczną decyzję co do dalszych kroków pozostawia się oczywiście samemu wnioskodawcy.
Jak planować karierę prawnika za granicą?
Praca adwokata za granicą to spore wyzwanie, ale także możliwość większego rozwoju zawodowego i zdobycia nowego doświadczenia. Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu kariery poza Polską warto jednak dokładnie przeanalizować wszystkie “za” oraz “przeciw”, a także dokładnie przemyśleć każdy krok. Przydatnym rozwiązaniem jest z pewnością nauka dodatkowego języka obcego, uzyskanie odpowiednich certyfikatów, a także ukończenie studiów w kraju, w którym chce się pracować. Im wcześniej rozpocznie się przygotowania do kariery zagranicznej, tym lepiej. Często praca adwokata w Europie jest następstwem zatrudnienia się w kancelarii obsługujących klientów zagranicznych lub posiadającej swoje filie w innych krajach. Na szczęście obecne możliwości technologiczne takie jak na przykład używane w wielu firmach oprogramowanie dla prawników sprawiają, że zarządzanie zespołem i realizowanymi zadaniami jest łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej.
